E-migowy – blog o języku migowym w dostępności cyfrowej

PJM vs SJM – czym się różnią i kiedy stosować

PJM vs SJM – czym się różnią i kiedy stosować?

Szczegóły
Autor: biuro@webkon.eu
Kategoria: inforamcje Ogólne
Odsłon: 1

PJM – naturalny język społeczności Głuchych

PJM (Polski Język Migowy) to naturalny język osób Głuchych. Jest żywy, rozwija się, posiada własne struktury gramatyczne, specyficzną składnię i zasady przekazywania treści. Nie odwzorowuje języka polskiego. Ma inny szyk, inną logikę, inne sposoby wyrażania informacji. Dla wielu osób Głuchych PJM jest pierwszym językiem, w którym myślą, komunikują się i odbierają świat.

SJM – system sztuczny, nie język

SJM (System Językowo-Migowy) powstał jako narzędzie edukacyjne i próbował łączyć język polski z gestami. Oznacza to, że:

  • bazuje na gramatyce polskiej,

  • jest sztucznie narzucony,

  • bywa trudny w odbiorze dla Głuchych.

W efekcie wielokrotnie okazuje się, że zamiast pomagać – utrudnia zrozumienie. Dlatego we współczesnej dostępności cyfrowej SJM nie powinien być standardem.

Najczęstsze błędne założenia instytucji

Instytucje bardzo często zakładają:

  • „migowy to migowy – obojętnie jaki”

  • „napisy wystarczą”

  • „Głusi i słabosłyszący to ta sama grupa”

  • „małe okienko z tłumaczem wystarczy”

To poważny błąd. Dostępność cyfrowa opiera się na realnych potrzebach, a nie na pozornym spełnieniu wymogów.

Kiedy stosować PJM, a kiedy SJM?

PJM należy stosować zawsze tam, gdzie treść jest ważna, skomplikowana, urzędowa, edukacyjna, medyczna lub formalna. Dotyczy to:

  • stron urzędów,

  • szkół i uczelni,

  • służby zdrowia,

  • instytucji publicznych,

  • oficjalnych materiałów wideo.

SJM może pojawiać się jedynie wyjątkowo – w bardzo specyficznych kontekstach edukacyjnych i wyłącznie wtedy, gdy użytkownik jednoznacznie tego oczekuje.

Praktyczne wskazówki dla twórców treści

Jeśli tworzysz treści i chcesz, aby były naprawdę dostępne:

  • zawsze wybieraj PJM jako standard,

  • pracuj z profesjonalnymi tłumaczami,

  • konsultuj realizacje z osobami Głuchymi,

  • unikaj symbolicznych rozwiązań,

  • nie równaj PJM i SJM – to nie to samo.

Podsumowanie

PJM to język. SJM to system. Różnica jest fundamentalna. Jeżeli Twoim celem jest realna dostępność, a nie pozór – wybieraj PJM. To on zapewnia prawdziwą komunikację i pełne zrozumienie treści przez osoby Głuche.

Czym jest język migowy i dlaczego jest kluczowy w dostępności cyfrowej

Czym jest język migowy i dlaczego jest kluczowy w dostępności cyfrowej?

Szczegóły
Autor: biuro@webkon.eu
Kategoria: inforamcje Ogólne
Odsłon: 5

Język migowy – naturalny język społeczności Głuchych

Język migowy to pełnoprawny język, a nie „dodatek do treści”. W Polsce podstawowym językiem osób Głuchych jest PJM – Polski Język Migowy, który posiada własną gramatykę, składnię, zasady budowania zdań i specyficzną strukturę. PJM nie jest „polskim na dłoniach”. Nie kopiuje języka polskiego, nie jest wersją skróconą ani uproszczoną. Jest językiem wizualno-przestrzennym, wykorzystującym ruch dłoni, mimikę twarzy, ułożenie ciała i dynamikę ruchu. Dla wielu osób Głuchych to pierwszy język, znacznie bardziej naturalny niż język polski.

Obok PJM istnieje również SJM – System Językowo-Migowy, który historycznie był używany w edukacji. SJM odwzorowuje składnię języka polskiego i został stworzony sztucznie, dlatego nie jest naturalnym językiem społeczności Głuchych. W kontekście dostępności cyfrowej i nowoczesnych standardów komunikacji kluczowy jest właśnie PJM, ponieważ to on zapewnia realne zrozumienie treści.

Napisy, lektor czy tłumaczenie na PJM – czym to się różni?

Jednym z najczęstszych mitów jest przekonanie, że „napisy wystarczą”. Niestety to nieprawda.

  • Napisy – są bardzo ważne, ale głównie dla osób słabosłyszących oraz tych Głuchych, które dobrze znają język polski. Wielu Głuchych uczy się polskiego jako drugiego języka, co oznacza, że napisy nie zawsze zapewniają pełne zrozumienie.

  • Lektor – w ogóle nie rozwiązuje problemu osób Głuchych. Pomaga osobom niewidomym lub słabowidzącym, ale nie jest alternatywą dla PJM.

  • Tłumaczenie na język migowy (PJM) – to jedyna forma, która w pełni odpowiada naturalnemu sposobowi komunikacji społeczności Głuchych i zapewnia realną dostępność treści.

Dlatego w dostępności cyfrowej język migowy nie jest „opcją”, ale narzędziem pierwszego wyboru, gdy treści są ważne, skomplikowane lub dotyczą życia publicznego.

Dlaczego język migowy jest tak ważny w dostępności cyfrowej?

Dostępność cyfrowa to nie „techniczna formalność”. To realny wpływ na życie ludzi. Brak tłumaczeń na język migowy oznacza brak dostępu do:

  • informacji publicznych,

  • usług administracyjnych,

  • zdrowia i opieki medycznej,

  • edukacji i materiałów szkoleniowych,

  • kultury i wydarzeń publicznych.

Bez PJM osoby Głuche są zwyczajnie wykluczane. Zgodnie z prawem oraz dobrymi praktykami dostępność oznacza równy dostęp do informacji, a nie teoretyczną możliwość przeczytania czegoś, czego użytkownik i tak nie jest w stanie w pełni zrozumieć.

Gdzie język migowy online jest najbardziej potrzebny?

Język migowy powinien pojawiać się tam, gdzie treści są ważne, często trudne i istotne z punktu widzenia użytkownika. Najczęściej dotyczy to:

  • stron urzędów i instytucji publicznych,

  • serwisów edukacyjnych i e-learningowych,

  • serwisów medycznych i informacyjnych,

  • materiałów wideo publikowanych w internecie,

  • komunikatów kryzysowych,

  • transmisji wydarzeń publicznych.

Coraz częściej tłumaczenie PJM wdrażają także firmy komercyjne – w bankowości, usługach, ubezpieczeniach czy sektorze medycznym – traktując je jako element profesjonalnej obsługi i odpowiedzialności społecznej.

Język migowy to nie dekoracja – liczy się jakość

Sam fakt dodania „okienka z tłumaczem” nie oznacza dostępności. Język migowy w internecie musi być:

  • poprawny językowo (PJM, nie SJM),

  • wykonany przez profesjonalnego tłumacza,

  • dobrze widoczny (nie mikroskopijne okienko),

  • odpowiednio oświetlony,

  • zsynchronizowany z treścią.

Źle przygotowane tłumaczenie PJM jest równie bezużyteczne, jak jego brak. Dostępność cyfrowa wymaga jakości, a nie symbolicznego „odhaczenia wymogu”.

Strona 3 z 3